Werken of studeren na kanker

Weer volwaardig deel uitmaken van de maatschappij is voor kankeroverlevers belangrijk, maar niet altijd gemakkelijk. Heel wat drempels maken het moeilijk hun leven opnieuw op te pikken en weer te gaan werken. Kom op tegen Kanker pakt ze aan en komt zo op voor het recht op een volwaardige re-integratie van (ex-)kankerpatiënten in onze maatschappij.

Eerlijke kansen voor studenten met kanker in het hoger onderwijs

Kom op tegen Kanker pleit ervoor dat studenten met kanker of een andere chronische ziekte eerlijke kansen krijgen in het hoger onderwijs. Zij hebben recht op aanpassingen, maar die worden nog te vaak geweigerd. Daardoor kunnen sommige studenten onmogelijk hun studies verderzetten. We vragen dat de minister van Onderwijs er strenger op toeziet dat ze wél aanpassingen krijgen en dat er wordt ingezet op sensibilisering van docenten en professoren.

Studenten die in het hoger onderwijs geconfronteerd worden met ernstige gezondheidsproblemen kunnen op verschillende manieren hinder ondervinden bij hun studies. Studenten die herstellen van kanker kunnen bijv. kampen met extreme vermoeidheid of concentratieproblemen. Daardoor hebben zij recht op redelijke aanpassingen, zoals de mogelijkheid om de les vanop afstand te volgen, een examen mondeling in plaats van schriftelijk af te leggen, examens te spreiden ... die het voor hen wel mogelijk maken om hun studies verder te zetten. 

Studenten

De student bekijkt samen met de zorgcoördinator of het aanspreekpunt van de hogeschool of universiteit welke aanpassingen nodig en mogelijk zijn. Alleen blijkt de finale toekenning van de aanpassingen bij sommige onderwijsinstellingen af te hangen van een individuele docent of prof, die de student vaak zelf moet aanspreken. Verontrustend is dat de docent of prof de aanpassingen soms zonder meer weigert en dat studenten zich in zo’n situatie vaak niet zelfzeker genoeg voelen om er tegenin te gaan en zichzelf te verdedigen.

Studenten

Door het onbegrip waar ze op botsen, is het voor studenten soms onmogelijk hun studies af te werken. Kom op tegen Kanker roept de minister van Onderwijs daarom op om er strenger op toe te zien dat de redelijke aanpassingen effectief toegekend worden en om in te zetten op sensibilisering van docenten en professoren. Aan de onderwijsinstellingen vragen we het proces te vereenvoudigen voor de student en er bijv. voor te zorgen dat de besproken aanpassingen al door de zorgcoördinator met de docent of prof worden opgenomen, zodat de student hiervan ontlast wordt.

Kom op tegen Kanker werkte een nota uit met een overzicht van de knelpunten die studenten met kanker of een andere chronische ziekte ervaren in het hoger onderwijs, inclusief aanbevelingen om deze te verhelpen. Deze nota werd gedeeld met de beleidsmakers en andere betrokken instanties.

Hoe re-integratie op de werkvloer bevorderen

In de nasleep van hun ziekte kampen veel ex-kankerpatiënten met vermoeidheid, pijn, concentratieproblemen en gevolgen van operaties zoals lymfoedeem. Dat speelt hen parten zodra ze weer aan de slag gaan. Voor Kom op tegen Kanker is het dan ook erg belangrijk dat ze optimaal ondersteund worden. Vier voorstellen om de re-integratie op de werkvloer te bevorderen:

  1. Richt een centraal infopunt op
  2. Sensibiliseer werkgevers over gedeeltelijke werkhervatting als recht of als gunst
  3. Evalueer impact re-integratietrajecten
  4. Geef langdurig zieke ambtenaren meer re-integratiemogelijkheden
Richt een centraal infopunt op
 

Voor ex-kankerpatiënten en hun werkgevers is het vandaag onduidelijk welke mogelijkheden er zijn qua werkhervatting en uitkeringen, tegemoetkomingen en premies. Daarom pleit Kom op tegen Kanker voor één online centraal infopunt waar (ex-)patiënten terechtkunnen met hun vragen over werk, studie en uitkeringen.

Ideaal zou zijn dat ook werkgevers er hun licht kunnen opsteken over werkhervatting en de mogelijkheden die hij zijn werknemer kan of moet aanbieden.

Kantoor werk

Bij het infopunt zou niet alleen de nodige informatie toegankelijk moeten zijn. De info moet ook toegespitst zijn op de situatie van de werknemer, student of werkgever in kwestie. Bij specifieke vragen moet doorverwezen worden.

Sensibiliseer werkgevers over gedeeltelijke werkhervatting als recht en als gunst

(Ex-)kankerpatiënten hebben na hun ziekte tijd nodig om te wennen aan het werkritme en de complexiteit van hun takenpakket. Heel wat (ex-)patiënten gaan daarom niet meteen weer voltijds werken, maar werken deeltijds en blijven deeltijds arbeidsongeschikt. Dat systeem heet gedeeltelijke werkhervatting. Het is een gunst voor werknemers die na kanker opnieuw aan de slag willen. De adviserend arts van het ziekenfonds en hun werkgever moeten er toestemming voor geven.

Dat verandert als er sprake is van een handicap: gedeeltelijke werkhervatting is dan een recht in het kader van de antidiscriminatiewet. De werkgever moet dan een redelijke aanpassing doen aan het werk van de (ex-)kankerpatiënt. Een voorbeeld: als een arts van een (ex-)kankerpatiënt vermoeidheid of concentratieproblemen als een langdurige arbeidsbeperking attesteert, dan wordt dat beschouwd als een handicap en moet de werkgever van die (ex-)kankerpatiënt redelijke aanpassingen aan diens werk doen.

Nog te weinig werkgevers zijn zich daarvan bewust. Kom op tegen Kanker ijvert er dan ook voor om werkgevers te sensibiliseren. Dat zou de drempel verlagen voor werknemers die met laattijdige gevolgen van de behandeling geconfronteerd worden en die momenteel het gesprek rond aanpassingen met de werkgever niet durven aan te gaan.

Kom op tegen Kanker nam zelf al verschillende initiatieven voor werkgevers. Zo liet de organisatie de website kankerenwerk.be bouwen waarop adviezen en concrete tips te vinden zijn voor werkgevers van wie een werknemer een kankerdiagnose krijgt. Daarnaast werkt Kom op tegen Kanker als lid van European Cancer Leagues ook mee aan een (Engelstalig) handboek voor werkgevers over hoe om te gaan met kanker op de werkvloer.

Winkel open
Heb aandacht voor re-integratie

Om de drempels voor werken zoveel mogelijk weg te nemen, pleit Kom op tegen Kanker voor meer aandacht voor re-integratie in de fase van behandeling, dus ook in de ziekenhuizen. Zo kan tijdig worden vastgesteld wie extra ondersteuning kan gebruiken op dit vlak waardoor ook snel kan worden doorverwezen naar gepaste zorg, zoals bijvoorbeeld Rentree. Samen met een Rentree-coach zoek je naar antwoorden op al je vragen en onzekerheden over werken na kanker.

Creëer meer re-integratiemogelijkheden voor langdurig zieke ambtenaren

Kom op tegen Kanker pleit voor meer re-integratiemogelijkheden voor langdurig zieke ambtenaren. Niet-contractuele ambtenaren die tijdens of na kanker hun werk willen hervatten, hebben niet dezelfde opties als werknemers in de privésector. Zij moeten opnieuw aan de slag in een zeer rigide systeem met een beperkt aantal mogelijkheden.

  • Zo is de periode waarin het vastbenoemd onderwijspersoneel het werk gedeeltelijk kan hervatten beperkt tot maximaal 24 maanden gedurende de ganse loopbaan. Deze maximumtermijn van 24 maanden valt niet te rijmen met de vaak fluctuerende gezondheidstoestand van mensen die met kanker of een andere chronische ziekte te maken krijgen. Het is voor hen bij aanvang van de hervatting niet steeds te zeggen of en wanneer een voltijdse hervatting weer mogelijk of wenselijk is. Ook voor zij die de pech hebben meer dan eens in hun loopbaan te worden geconfronteerd met gezondheidsproblemen is deze maximumtermijn van 24 maanden te beperkt.
    Daarnaast voorziet de huidige regeling dat van deze 24 maanden maximum 6 maanden minder dan halftijds mag worden hervat. Voor vele mensen die bij of na kanker het werk hervatten is het moeilijk om al na 6 maanden minstens halftijds te hervatten. Voor hen is een langere aanloopperiode nodig. Hier op voorhand, los van de concrete persoonlijke situatie, maximumtermijnen opleggen dreigt hun re-integratie onder druk te zetten. 
    Het is belangrijk dat (ex-)kankerpatiënten niet opzij worden geschoven, enkel omdat zij niet direct halftijds kunnen werken of omdat ze meer tijd nodig hebben om gedeeltelijk aan de slag te gaan.
  • Ander knelpunt is dat ambtenaren wegens ziekte op pensioen gesteld worden omdat ze geen ziekteverlof meer hebben. Zeker als dat op jonge leeftijd gebeurt, leidt het tot schrijnende situaties. Het maandelijkse pensioen waarop je dan terugvalt, is zeer beperkt door de korte carrière.
  • En zodra je een pensioenstatuut hebt, is het moeilijk om andere activiteiten te verrichten zonder dat pensioen kwijt te spelen. Dat is zeer frustrerend voor de (ex-)kankerpatiënten in kwestie: zij willen wel werken, maar worden door de rigide regelgeving ontmoedigd.

Om die vroegtijdige pensioenen zo veel mogelijk te vermijden, stelt Kom op tegen Kanker voor dat er meer wordt gekeken naar wat nodig is voor de ambtenaar in kwestie om terug aan de slag te kunnen en werk te maken van aanpassingen op maat. Nu wordt nog al te vaak vertrokken vanuit een rigide kader dat de persoonlijke situatie onvoldoende erkent.