Promotors:
Caroline Braet (Ugent)
Project Partners:
Ugent
Budget uitgereikt door Kom op tegen Kanker:
€400.000
Samenvatting
Huidig project focust op aanpassingen in de levensstijl bij kinderen met overgewicht, gezien er een aantoonbare link is
tussen de levensstijl die leidt tot overgewicht en bepaalde vormen van kanker.
Situering: Recente statistieken suggereren dat er wereldwijd meer dan 340 miljoen kinderen overgewicht hebben of al
lijden aan de ernstige variant, obesitas. Dit is alarmerend, temeer daar obesitas tijdens de kindertijd vaak leidt tot obesitas
bij volwassenen en ernstige gezondheidsrisico’s inhoudt. Het aantal kankergevallen veroorzaakt door obesitas wordt geschat
op 20%. Gezien de schadelijke gezondheidsrisico's, de omvang én de geringe kansen om omkeerbaarheid is het bestrijden
(dit wil zeggen: preventie via vroeg interventie) van obesitas bij kinderen één van de prioriteiten van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), en dit geldt voor alle Europese landen, ook voor België.
Doel? Huidig project heeft als doel in te zetten op de risicogroep: kinderen met overgewicht en dit via het ‘dagelijks’
steunen van hun ouders met een APP, van zodra de ouders raad vragen aan een zorgverlener. Uit eigen onderzoek en
internationale studies weten we dat kinderen meer steun van hun ouders vragen maar ouders niet goed weten hoe dit aan
te pakken. Een APP die als ‘coach’ de ouders hierbij dagdagelijks steunt in (hybride) samenwerking met een zorgverlener die
ervaring heeft met kindvriendelijke consultaties voor eet- en gewichtsproblemen, kunnen we optimaler het omvangrijke
overgewichtsprobleem duurzaam bestrijden en zo wordt het risico op het ontwikkelen van kanker verkleind.
Wat willen we bereiken? We willen een APP ontwikkelen op grond van bestaande prototypes en protocollen. Daarbij
wordt de inhoud gevormd op grond van wetenschappelijke inzichten (die momenteel voor alle leeftijden hetzelfde advies
hebben): de levensstijl duurzaam aanpassen. We weten dat overgewicht ontstaat als de interne energiebalans niet in
evenwicht is. De energiebalans wordt deels bepaald door onveranderbare lichaamsprocessen maar ook deels door
veranderbare gedragingen: onze levensstijl. Zo moet de energie die men opneemt door het eetgedrag en de eetgewoonten
in verhouding zijn tot wat men verbruikt via het bewegingsgedrag. Beweegt een kind te weinig en eet het in verhouding te
veel of te energierijk, waardoor niet alle opgenomen energie verwerkt wordt, is er een energie-overschot die omgezet wordt
in ongezond vet, wat indirect gemeten wordt via het gewicht; hier afgekort als Adj BMI%.
Waarom deze doelgroep? De ene persoon is veel meer vatbaar voor het ontwikkelen van overgewicht dan de andere. We
moeten daarom vooral op die kwetsbare groepen inzetten die nu als kind reeds overgewicht vertonen. Zowel aanleg als de
omgeving waar men opgroeit draagt hier aan bij. Een groot onderzoek naar de rol van aanleg, toonde aan dat -wat ook je
aanleg is- je de omgeving zo kan aanpassen dat niemand overgewicht moet ontwikkelen. Dit is hoopgevend. Dit heeft als
gevolg dat men (a) bij kinderen die matig overgewicht ontwikkelen niet mag wachten maar meteen moet sensibiliseren en
(b) men deze kinderen goed kan helpen in het beheersen van overgewicht door de omgeving aan te passen (dus: met
behulp van de ouders), en daarbij niet enkel mag denken aan een dieet; klinische richtlijnen raden een ‘MOT’ aan; dit wil
zetten: een interventie met zorgverleners die meerdere disciplines samenbrengt (bijv. een arts, een voedingsdeskundige,
een bewegingsdeskundige en een psycholoog) om zo de levensstijl van een kind en zijn gezin gezonder te maken (concreet:
anders eten en meer bewegen), gefaciliteerd door psychologische (gedragsverandering) technieken, via kleine haalbare
stappen, op maat van het gezin. In dit project richten we ons op ouders die raad vragen en die daarbij een MOT volgen.
Momenteel worden ouders reeds in de MOT betrokken, maar niet overal en altijd in dezelfde mate. In het beste geval
hebben ze een 12-tal consultaties, verspreid over 3-6 maanden. Ouders moeten zich hiervoor telkens vrijmaken en dit kost
vooral veel energie, waardoor de therapietrouw eerder laag. Ouders geven aan dat de professionele hulp ver weg is, net op
die momenten thuis dat men er meest nood aan heeft. Daarom willen we hen méér steunen via een coaching APP naast de
MOT voor hun kind, wat bekend staat als ‘blended care’.
Methode? In dit project worden de ouders in alle ontwikkeling- en testfasen betrokken, net als de zorgverleners, zodat er
een coaching APP ontstaat die ‘op hun maat is’ voor ouders van kinderen van verschillende leeftijden en culturen. Dit wordt
geëvalueerd in vier werkpakketten, met degelijke wetenschappelijke methoden, zoals het in goede APP ontwikkelingen
moet totdat de APP bruikbaar en implementeerbaar is. We verwachten goede effecten (fysiek en mentaal) bij ouders én
kind. We hebben nu reeds een prototype. Eerder ontwikkelden we aan UGENT, op grond van bestaande boeken (en reeds
aangepast na input van eindgebruikers) een website ‘PAK AAN’ die ouders helpt via vier goed-geëvalueerde modules. We
willen deze website nu nog dichter bij ouders brengen door ‘PAK AAN’ om te zetten naar een APP voor ouders met (a)
psycho-educatie die behapbaar is, (b) ouders steunt in hun opvoeding zonder hen beschuldigend aan te spreken (c) nog
meer kan inspelen op de motivatie zodat zij vooral dagdagelijks steun ervaren, als een persoonlijke coach, ook na de MOT.
Deze modules zijn vooropgesteld op grond van eerder (noden en barrières)-onderzoek waaruit blijkt dat de levensstijl van
een gezin aanpassen veel méér ondersteuning vraagt dan wat MOT nu kan bieden.
Disseminatie? In het laatste werkpakket (gepland in 2025-2026), de uitrolfase, zullen we webinars organiseren voor alle
zorgverleners die gezinnen met kinderen met overgewicht helpen om het gebruik van de APP te promoten. Onze partner
EETEXPERT zal de verdere communicatie en implementatie overnemen en na het project continueren.
tussen de levensstijl die leidt tot overgewicht en bepaalde vormen van kanker.
Situering: Recente statistieken suggereren dat er wereldwijd meer dan 340 miljoen kinderen overgewicht hebben of al
lijden aan de ernstige variant, obesitas. Dit is alarmerend, temeer daar obesitas tijdens de kindertijd vaak leidt tot obesitas
bij volwassenen en ernstige gezondheidsrisico’s inhoudt. Het aantal kankergevallen veroorzaakt door obesitas wordt geschat
op 20%. Gezien de schadelijke gezondheidsrisico's, de omvang én de geringe kansen om omkeerbaarheid is het bestrijden
(dit wil zeggen: preventie via vroeg interventie) van obesitas bij kinderen één van de prioriteiten van de
Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), en dit geldt voor alle Europese landen, ook voor België.
Doel? Huidig project heeft als doel in te zetten op de risicogroep: kinderen met overgewicht en dit via het ‘dagelijks’
steunen van hun ouders met een APP, van zodra de ouders raad vragen aan een zorgverlener. Uit eigen onderzoek en
internationale studies weten we dat kinderen meer steun van hun ouders vragen maar ouders niet goed weten hoe dit aan
te pakken. Een APP die als ‘coach’ de ouders hierbij dagdagelijks steunt in (hybride) samenwerking met een zorgverlener die
ervaring heeft met kindvriendelijke consultaties voor eet- en gewichtsproblemen, kunnen we optimaler het omvangrijke
overgewichtsprobleem duurzaam bestrijden en zo wordt het risico op het ontwikkelen van kanker verkleind.
Wat willen we bereiken? We willen een APP ontwikkelen op grond van bestaande prototypes en protocollen. Daarbij
wordt de inhoud gevormd op grond van wetenschappelijke inzichten (die momenteel voor alle leeftijden hetzelfde advies
hebben): de levensstijl duurzaam aanpassen. We weten dat overgewicht ontstaat als de interne energiebalans niet in
evenwicht is. De energiebalans wordt deels bepaald door onveranderbare lichaamsprocessen maar ook deels door
veranderbare gedragingen: onze levensstijl. Zo moet de energie die men opneemt door het eetgedrag en de eetgewoonten
in verhouding zijn tot wat men verbruikt via het bewegingsgedrag. Beweegt een kind te weinig en eet het in verhouding te
veel of te energierijk, waardoor niet alle opgenomen energie verwerkt wordt, is er een energie-overschot die omgezet wordt
in ongezond vet, wat indirect gemeten wordt via het gewicht; hier afgekort als Adj BMI%.
Waarom deze doelgroep? De ene persoon is veel meer vatbaar voor het ontwikkelen van overgewicht dan de andere. We
moeten daarom vooral op die kwetsbare groepen inzetten die nu als kind reeds overgewicht vertonen. Zowel aanleg als de
omgeving waar men opgroeit draagt hier aan bij. Een groot onderzoek naar de rol van aanleg, toonde aan dat -wat ook je
aanleg is- je de omgeving zo kan aanpassen dat niemand overgewicht moet ontwikkelen. Dit is hoopgevend. Dit heeft als
gevolg dat men (a) bij kinderen die matig overgewicht ontwikkelen niet mag wachten maar meteen moet sensibiliseren en
(b) men deze kinderen goed kan helpen in het beheersen van overgewicht door de omgeving aan te passen (dus: met
behulp van de ouders), en daarbij niet enkel mag denken aan een dieet; klinische richtlijnen raden een ‘MOT’ aan; dit wil
zetten: een interventie met zorgverleners die meerdere disciplines samenbrengt (bijv. een arts, een voedingsdeskundige,
een bewegingsdeskundige en een psycholoog) om zo de levensstijl van een kind en zijn gezin gezonder te maken (concreet:
anders eten en meer bewegen), gefaciliteerd door psychologische (gedragsverandering) technieken, via kleine haalbare
stappen, op maat van het gezin. In dit project richten we ons op ouders die raad vragen en die daarbij een MOT volgen.
Momenteel worden ouders reeds in de MOT betrokken, maar niet overal en altijd in dezelfde mate. In het beste geval
hebben ze een 12-tal consultaties, verspreid over 3-6 maanden. Ouders moeten zich hiervoor telkens vrijmaken en dit kost
vooral veel energie, waardoor de therapietrouw eerder laag. Ouders geven aan dat de professionele hulp ver weg is, net op
die momenten thuis dat men er meest nood aan heeft. Daarom willen we hen méér steunen via een coaching APP naast de
MOT voor hun kind, wat bekend staat als ‘blended care’.
Methode? In dit project worden de ouders in alle ontwikkeling- en testfasen betrokken, net als de zorgverleners, zodat er
een coaching APP ontstaat die ‘op hun maat is’ voor ouders van kinderen van verschillende leeftijden en culturen. Dit wordt
geëvalueerd in vier werkpakketten, met degelijke wetenschappelijke methoden, zoals het in goede APP ontwikkelingen
moet totdat de APP bruikbaar en implementeerbaar is. We verwachten goede effecten (fysiek en mentaal) bij ouders én
kind. We hebben nu reeds een prototype. Eerder ontwikkelden we aan UGENT, op grond van bestaande boeken (en reeds
aangepast na input van eindgebruikers) een website ‘PAK AAN’ die ouders helpt via vier goed-geëvalueerde modules. We
willen deze website nu nog dichter bij ouders brengen door ‘PAK AAN’ om te zetten naar een APP voor ouders met (a)
psycho-educatie die behapbaar is, (b) ouders steunt in hun opvoeding zonder hen beschuldigend aan te spreken (c) nog
meer kan inspelen op de motivatie zodat zij vooral dagdagelijks steun ervaren, als een persoonlijke coach, ook na de MOT.
Deze modules zijn vooropgesteld op grond van eerder (noden en barrières)-onderzoek waaruit blijkt dat de levensstijl van
een gezin aanpassen veel méér ondersteuning vraagt dan wat MOT nu kan bieden.
Disseminatie? In het laatste werkpakket (gepland in 2025-2026), de uitrolfase, zullen we webinars organiseren voor alle
zorgverleners die gezinnen met kinderen met overgewicht helpen om het gebruik van de APP te promoten. Onze partner
EETEXPERT zal de verdere communicatie en implementatie overnemen en na het project continueren.