Welke hoge zorgkosten hebben mensen met of na kanker?

Ondanks alle financiële vangnetten in ons land kost kanker aan sommige mensen toch nog veel geld. Hieronder geven we voorbeelden van waarvoor mensen met kanker vorig jaar een behoorlijke som uit eigen zak betaalden. 

Hoe weten we wie hoge kosten heeft? 

Het Kankerfonds van Kom op tegen Kanker kent financiële steun toe aan patiënten voor wie de zorgkosten problematisch zijn. Om aanspraak te maken op die steun, dienen patiënten via een maatschappelijk assistent een dossier in. Door die dossiers hebben we een goed zicht op welke zorgkosten patiënten uit eigen zak moeten betalen.  Ook aan de Kankerlijn, de hulp- en informatielijn van Kom op tegen Kanker, krijgen we meldingen van hoge zorgkosten.  

Hieronder lichten we enkele grote kostenposten toe waarover Kom op tegen Kanker in 2022 meldingen kreeg van mensen met kanker. 

Niet-terugbetaalde medicatie 

Niet-terugbetaalde geneesmiddelen kunnen bij een ziekenhuisverblijf voor hoge kosten zorgen. Een man van 70 met dikkedarmkanker betaalde tijdens twee lange ziekenhuisverblijven 2478,05 euro aan niet-terugbetaalde geneesmiddelen. Op de ziekenhuisfactuur heet dit ‘geneesmiddelen volledig ten laste van de patiënt’. Vooral middelen tegen diarree (loperamide in de vorm van smelttabletten, dat in die vorm niet terugbetaald wordt) en vitamines en sporenelementen (stoffen zoals koper en ijzer die ons lichaam in zeer kleine hoeveelheden nodig heeft) deden de kosten oplopen.  

Reconstructieve chirurgie 

Reconstructieve chirurgie kan duur zijn. Een vrouw die ons contacteerde, onderging een tweezijdige borstreconstructie met implantaten. De operatie leidde tot veel complicaties. Zo kon ze haar armen niet meer voorbij schouderhoogte tillen. Bij de hersteloperatie maakte de chirurg gebruik van een kunsthuid die haar 1000 euro kostte. Deze kunstonderhuid zou zorgen voor minder complicaties en leidt tot een beter esthetisch resultaat.  

Plastisch chirurgen blijven ook esthetische supplementen aanrekenen. Die supplementen werden tot voor enkele jaren standaard aangerekend bij borstreconstructies met eigen weefsel. Een betere terugbetaling, op basis van een overeenkomst afgesloten tussen het RIZIV en erkende borstklinieken, ingevoerd in 2016, maakte hier grotendeels een einde aan. Toch is de praktijk niet helemaal verdwenen. We ontvingen een klacht van een vrouw die recent een tweezijdige reconstructie met eigen weefsel onderging. De vrouw werd geopereerd in een ziekenhuis dat niet erkend is als borstkliniek. Ze kreeg daar ook de eerste fase van de reconstructie. De tweede fase van de reconstructie (met name de hermodellering en tepelreconstructie) werd uitgevoerd in een ander ziekenhuis, dat wel erkend is als borstkliniek. De plastisch chirurg vroeg aan de patiënt 1800 euro als tussenkomst voor een esthetische ingreep. Als de eerste fase van de reconstructie niet in een erkende borstkliniek gebeurt, zou de bestaande terugbetaling immers niet geldig zijn. Minister Vandenbroucke kondigde recent aan dat borstoperaties enkel nog terugbetaald zullen worden in erkende borstklinieken. Deze maatregel zou ervoor moeten zorgen dat dit probleem zich niet meer stelt.  

Ereloonsupplementen 

Artsen kunnen honorariumsupplementen aanrekenen aan patiënten die op een eenpersoonskamer in een ziekenhuis verblijven. Deze ereloonsupplementen stegen de voorbije jaren en kunnen hoog oplopen. Ook bij Kom op tegen Kanker zijn er klachten over deze ereloonsupplementen. Zo zijn er meldingen van patiënten die druk ervaren om voor een eenpersoonskamer te kiezen. Een dame kreeg hiermee te maken zowel bij haar borstreconstructie als bij de opname voor de hermodellering en tepelreconstructie. Een maatschappelijk assistent nam contact op over een jongedame met een zware beperking die borstkanker heeft. Ze verbleef op advies van de arts op een eenpersoonskamer, omdat de aanwezigheid van vader of moeder vereist was tijdens de hospitalisatie. Toch werden aan de patiënt honorariumsupplementen aangerekend. Op vraag van Kom op tegen Kanker liet het ziekenhuis die wel vallen.  

Gespecialiseerde behandelingen 

Een man met een kaakbeentumor kreeg VAC-therapie of negatieve druktherapie. Dat is een therapie voor de genezing van complexe wonden. Ze wordt nog niet terugbetaald.  De man moest gedurende drie weken 20 euro per dag betalen voor deze therapie. Sommige patiënten krijgen de VAC-therapie gedurende enkele maanden toegediend. Dan lopen de kosten uiteraard op.  

Bij vrouwen kan een kankerbehandeling zorgen voor vaginale atrofie (waarbij de vaginawand dun en droog wordt en ontstoken kan raken) en pijnklachten. Een vrouw die de Kankerlijn contacteerde, onderging op aanraden van haar gynaecoloog lasertherapie om dit te herstellen. De therapie kost zo’n 600 euro. Het is voor Kom op tegen Kanker belangrijk dat ook zulke behandelingen die de levenskwaliteit na kanker bevorderen, vlot financieel toegankelijk zijn. De voorwaarde is wel dat de meerwaarde van deze behandelingen duidelijk aangetoond is en de prijs redelijk is. Bij de lasertherapie is de meerwaarde nog niet aangetoond in onderzoek. Zo’n onderzoek zou zeker zinvol zijn.  

Verbeterde terugbetalingen 

Bij sommige knelpunten is er positief nieuws. Een vrouw met eierstokkanker meldde dat ze 670 euro betaalde voor ambulancekosten. Zo’n hoge kosten komen vaak voor bij vervoer tussen twee ziekenhuizen: als de patiënt niet dezelfde dag terugkeert naar het eerste ziekenhuis, komt de factuur van het vervoer volledig bij hem terecht. Goed nieuws is dat er in de federale begroting van 2023 middelen voorzien zijn voor een tussenkomst in dit interhospitaalvervoer.  

Terugbetaling zoveel mogelijk door verplichte ziekteverzekering 

Kom op tegen Kanker pleit ervoor om de zorgkosten voor patiënten zoveel mogelijk te beperken. In breed onderzoek, zoals de gezondheidsenquête en in een eigen webbevraging, stellen we immers vast dat heel wat mensen zorg uitstellen. We mogen niet rekenen op privé-hospitalisatieverzekeringen. De verplichte ziekteverzekering moet de zorg zoveel mogelijk terugbetalen. Dat geldt zowel voor behandelingen gericht op genezing als voor zorg die gericht is op levenskwaliteit. Terugbetaalde zorg moet wel kosteneffectief zijn: de meerwaarde moet bewezen zijn en de prijs moet redelijk zijn in verhouding tot die meerwaarde. Kom op tegen Kanker vraagt daarom concreet het volgende: 

• Voor er een terugbetaling kan komen van behandelingen of van een nieuw implantaat (bijvoorbeeld de kunsthuid), moet goed onderzocht worden of ze veilig zijn en of ze een duidelijke meerwaarde hebben. De kostprijs moet ook in verhouding staan tot de meerwaarde. Als dit het geval is, moet er snel een terugbetaling komen.  
• Als artsen toch een niet-terugbetaalde behandeling voorschrijven, is het erg belangrijk om patiënten duidelijk in te lichten over de wetenschappelijke onderbouwing, over de kost die mensen uit eigen zak moeten betalen en over eventuele alternatieven. 
• Geneesmiddelen met een meerwaarde moeten zoveel mogelijk terugbetaald worden, zodat de categorie “geneesmiddelen volledig ten laste van de patiënt” op de ziekenhuisfactuur patiënten niet op kosten jaagt.  
• Honorariumsupplementen kunnen de patiëntenfactuur hoog doen oplopen. We pleiten dan ook voor een afbouw van de honorariumsupplementen. Minister Vandenbroucke wil al stappen zetten in deze richting, zo blijkt uit zijn beleidsnota.