Gepaste steun voor ouderen

Mantelzorgers: onzichtbare helden in deze coronacrisis

Door Hans Neefs
Expert Kankerzorg
Delen

Tijdens de coronacrisis zijn mantelzorgers opvallend afwezig in de - nochtans bijzonder uitvoerige – berichtgeving over het coronavirus. Het blijft al maanden stil rond de naar schatting 600.000 mantelzorgers in Vlaanderen. Opmerkelijk aangezien in volle lockdown patiënten en hulpbehoevenden meer dan ooit afhingen van de directe hulp en steun van hun mantelzorgers. Op deze Dag van de Mantelzorg kunnen we niet anders besluiten dan dat de coronacrisis de rol van mantelzorgers in onze samenleving perfect illustreert: onmisbaar maar ook onzichtbaar.   

De reacties van zo’n 80 mantelzorgers in onze bevraging in april over hun zorgen en ervaringen tijdens de coronacrisis, spreken boekdelen. Hun betrokken rol in de zorg werd van de ene op de andere dag on hold gezet. Patiënten die enkel voor een afspraak in het ziekenhuis moesten zijn, mochten geen mantelzorger meer meenemen.  

‘Mijn man heeft voor de derde keer kanker in zes jaar tijd. We hebben altijd alle consultaties en behandelingen samen gedaan en nu mag ik niet meer in het ziekenhuis', getuigt de partner van een kankerpatiënt. 'Ik mis alle communicatie met artsen en verpleging en moet er maar op vertrouwen dat hij op tijd voelt dat hij niet goed is en hulp vraagt.’ 

Ook het quasi verbod op bezoek aan gehospitaliseerde patiënten in het ziekenhuis heeft heel wat emotioneel leed veroorzaakt bij patiënten én mantelzorgers.  

Extra zorg thuis 

Thuis nam de belasting van de mantelzorgers vaak verder toe, zo blijkt ook uit een studie die vorige maand is uitgevoerd: twee op de drie mantelzorgers vinden de zorg nu zwaarder dan voorheen, 55 procent heeft het gevoel constant onder spanning te staan en 45 procent slaapt slechter door kopzorgen. De hulp van professionals zoals een thuisverpleegkundige, gezinshulp of poetshulp viel vaak tijdelijk weg. Vele consultaties bij kinesitherapeuten, psychologen … werden uitgesteld en opvangvoorzieningen zoals een palliatief dagcentrum tijdelijk gesloten. 

Hoog tijd voor meer erkenning van iedereen die de afgelopen maanden thuis extra zorgde voor een zieke.

Hans Neefs

Expert Kankerzorg

Hans_Neefs

Op die manier bleef enkel de informele zorgverlener over om een aantal zorgtaken op te nemen. Daarnaast werd werk en gezin combineren - al een grote uitdaging in normale tijden -, alleen maar complexer als online of buitenshuis werken gecombineerd moest worden met de zorg voor patiënten en kinderen die de hele tijd thuis waren, de extra hulp van het ruimere sociale netwerk wegviel ...

Omdat respijtzorg en sociale contacten buitenshuis wegvielen, waren er voor mantelzorgers niet langer de noodzakelijke adempauzes om even los te komen van de zorgsituatie thuis. Zo getuigt een mantelzorger: ‘het isolement weegt zwaar, als partner heb je geen lijfelijk contact meer met de kinderen, kleinkinderen en daardoor extra veel tijd om te doemdenken en angstig te worden. Sociale contacten zijn een noodzaak om eens weg te gaan uit de moeilijke situatie thuis.’

#mantelzorghelden

Die moeilijke persoonlijke verhalen zijn tijdens de coronacrisis niet op de radar van politiek of media gekomen. Terwijl we elke avond terecht klapten voor de zichtbare zorghelden in het ziekenhuis en het woonzorgcentrum, bleef het bijzonder stil rond die onzichtbare ‘workforce’ die stilzwijgend en plichtsgetrouw – elkeen in zijn eigen huis - de gezondheidszorg sinds jaar en dag mee overeind houdt. Hoog tijd dus voor meer erkenning van deze mantelzorghelden zoals Naomi De Bruyne in haar artikel het treffend verwoordt.

Nu het stof van de coronacrisis wat is gaan liggen, is het tijd om stil te staan bij de vraag hoe we die onmisbare partner in de zorg beter kunnen ondersteunen in het onbetaalbare werk dat ze vanzelfsprekend doen, namelijk zorgen voor een zieke naaste. Het antwoord is meer flexibiliteit: meer soepelheid van de wetgever, van de werkgever, van alle betrokken zorgverleners … van iedereen die met mantelzorgers omgaat en dus in feite de hele samenleving. Op het vlak van flexibiliteit – bijzondere tijden vragen immers bijzondere maatregelen - hebben we wel wat bijgeleerd in de coronacrisis. Op deze Dag van de Mantelzorger is het dan ook een opsteker dat minister De Block aankondigt dat het mantelzorgstatuut effectief uitgevoerd wordt.

Maar geachte beleidsmakers, laat alstublieft nadien het applaus voor de #mantelzorghelden niet opnieuw verstommen.

Thema's: Beleid Naasten Zorg