Alliantie voor een Rookvrije Samenleving verwelkomt strategie voor een rookvrije generatie

De Interministeriële Conferentie Volksgezondheid onder voorzitterschap van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke gaf zopas het startschot voor een nieuw tijdperk in de strijd tegen roken. Alle federale, regionale en gemeenschapsministers engageren zich gezamenlijk om tot een rookvrije generatie te komen en lanceren daartoe een strategie voor een rookvrije generatie.

De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving ziet in het nieuwe antitabaksplan een veelbelovend samenhangend pakket van maatregelen dat de tabaksepidemie eindelijk een halt toe kan roepen. Maar we zijn er nog niet. Het komt er nu op aan het plan in concrete, doeltreffende maatregelen te vertalen zoals jaarlijkse prijsverhogingen van minimaal 10% en meer middelen voor rookstophulp en grootschalige rookstopcampagnes.

De strategische doelstellingen in het nieuwe antitabaksplan reiken verder dan de horizon van de volgende verkiezingen. Het is een plan voor de jaren 2022 – 2028, dat er gekomen is door verder te kijken dan de kortetermijnwinsten uit fiscale inkomsten. Ieder jaar zorgt tabaksgebruik voor 15.000 vroegtijdige overlijdens in ons land. Roken kost de samenleving jaarlijks vijfmaal meer dan wat tabaksaccijnzen en btw de staatkas opleveren. Een omvattend plan met langetermijnvisie was daarom hoogdringend.

Op één lijn met Europa

De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving is verheugd dat de ambitie van dit nieuwe antitabaksplan samenvalt met de EU-doelstelling om tegen 2040 het aantal dagelijkse rokers onder de +15-jarigen terug te dringen tot minder dan 5 %; en nog meer dat voor jongeren de lat gelegd wordt op 0% of bijna 0%. Dat het plan daarnaast ook concrete tussentijdse doelstellingen formuleert, namelijk maximaal 10 % dagelijkse rokers tegen 2028 en maximaal 6 % dagelijkse rokers bij de 15 tot 24- jarigen, waardeert de Alliantie ook enorm want dat schept de mogelijkheid om het beleid, indien nodig, bij te sturen.

Halt aan inmenging tabaksindustrie

Voor de eerste keer in de geschiedenis van tabakspreventie en rookstopbeleid in ons land zien we een duidelijke wil om komaf te maken met beleidsbeïnvloeding door de grote tabaksbedrijven. Als eerste punt in dit plan formuleren de ministers uitdrukkelijk de ambitie om de tabaksbedrijven geen grip meer te laten krijgen op het beleid inzake volksgezondheid. Dit is een aanpak die ons land al in 2005 onderschreef door het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging, de FCTC (Framework Convention on Tobacco Control) te ratificeren, maar die tot nu toe geen ingang gevonden had. Daardoor bleef de poort voor intensief lobbywerk door de tabaksproducenten tot op vandaag open. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie vormt de tabaksindustrie al decennialang de grootste hinderpaal voor het terugdringen van het aantal doden door tabaksgebruik.

Coherent pakket van maatregelen

Alle 14 aangekondigde doestellingen zijn belangrijk en samen vormen ze een coherent geheel van elkaar versterkende maatregelen. Toch willen we als Alliantie graag twee maatregelen extra onder de aandacht brengen:

• Het optrekken van de accijnzen.
• Het verbeteren van rookstopondersteuning door een multidisciplinair aanbod en een verhoogde tegemoetkoming voor rookstopmedicijnen.

Een verhoging van de accijnzen op tabaksproducten is de meest effectieve beleidsmaatregel om tabaksgebruik te doen afnemen. De Alliantie pleit dan ook voor een ambitieus accijnsbeleid en dringt erop aan de prijsverschillen met onze buurlanden te verkleinen, door de prijs voor een pakje in 2023 op te trekken naar 10 euro en daarna jaarlijkse verhogingen van minstens 10 % door te voeren. Ook het terugdringen van het prijsverschil tussen sigaretten en roltabak moet een speerpunt zijn binnen het accijnsbeleid.

Als de prijzen van tabaksproducten verhogen, is het heel belangrijk om rokers ook meer te ondersteunen bij rookstop. Accijnsverhogingen moeten volgens de Alliantie daarom hand in hand gaan met extra investeringen in grootschalige rookstopcampagnes en het verbeteren van rookstophulp door een multidisciplinair aanbod en een verhoogde tegemoetkoming voor rookstopmedicijnen. Elke roker die zijn tabaksverslaving kan stoppen wint op vlak van gezondheid, maar gaat er ook financieel op vooruit. Geld dat voordien in rook opging, kan dan in andere zaken geïnvesteerd worden, zoals betere scholing of gezondere voeding. Zo is er niet alleen winst op vlak van gezondheid, maar ook in andere levensdomeinen.

Met de lancering van dit nieuwe antitabaksplan is een belangrijke stap vooruit gezet in de strijd tegen roken. In de komende maanden zal de Alliantie voor een Rookvrije Samenleving aandacht besteden aan de ontwikkeling van de operationele doelstellingen die op deze eerste stap zullen volgen. De Alliantie blijft zich onverminderd inzetten voor een rookvrije generatie en biedt de beleidsmakers graag haar expertise en ervaring aan voor de verdere concretisering van de maatregelen.

De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving wordt gefinancierd door Kom op tegen Kanker en de Stichting tegen Kanker en is opgericht met de volgende organisaties: het Vlaams Instituut Gezond Leven, de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding, de Belgische Cardiologische Liga, de Gezinsbond, het Fonds des affections respiratoires, de Service d’Etude et de Prévention du Tabagisme en het Observatoire de la Santé du Hainaut. De Alliantie voor een Rookvrije Samenleving wil een coherent en ambitieus antitabaksplan bestaande uit een samenhangend pakket van maatregelen die moeten voorkomen dat kinderen beginnen met roken en verslaafd raken aan nicotine én rokers beter helpen om van hun verslaving af te raken. Meer dan 150 gezondheidsorganisaties, medische verenigingen, gemeenten, organisaties en bedrijven ondertekenden een Charter waarmee ze zich engageren om samen met hun leden werk te gaan maken van een rookvrije generatie.