Een asbestvrije toekomst? Daar moeten we nú werk van maken

20 jaar geleden al voerde de Belgische regering een algemeen verbod op asbest in. Toch vinden we vaak nog asbest terug in en rond woningen, bedrijven, scholen … Kom op tegen Kanker dringt aan om snel werk te maken van het zorgvuldig verwijderen en ophalen van asbest én de verdere operationalisering  van het Actieplan Asbestafbouw. De Vlaamse overheid kondigde recent aan 27,6 miljoen euro uit te trekken voor het asbestveilig maken van lokale jeugdinfrastructuur en de ophaling aan huis van asbestcement. Kom op tegen Kanker verwelkomt deze maatregelen, maar er is nog een lange weg te gaan.

Asbest: what’s in a name?

Asbest wordt momenteel niet meer gebruikt of verkocht. In 1998 voerde de Belgische overheid een verbod in voor heel wat asbesttoepassingen, zoals asbestcement, -vernis, -verf en -poeder. In 2001 volgde een algemeen verbod.

Een probleem van het verleden? Helaas niet! De kans is groot dat er asbest is terug te vinden in en rond een woning, appartement, bedrijf, school, sportinfrastructuur, jeugdlokaal ... Asbest werd namelijk gedurende tientallen jaren verwerkt in meer dan 3.500 toepassingen. Bijvoorbeeld in cementgolfplaten, dakleien, bloembakken, nutsleidingen en isolatie rond verwarmingsbuizen. Als het asbest niet goed verankerd is in het dragermateriaal (niet-hechtgebonden asbest) of in slechte staat verkeert, bestaat het risico dat asbestvezels vrijkomen en gezondheidsschade aanrichten. 

Asbestverwijdering en -ophaling: niet zonder risico

Hoog tijd dus om versneld werk te maken van de verwijdering van asbest. De Vlaamse overheid trekt daarom extra middelen uit voor de ophaling aan huis van asbestcement. Goed nieuws, maar het is wel cruciaal dat bij asbestverwijdering en -ophaling de nodige veiligheidsmaatregelen in acht worden genomen, want asbest verwijderen zonder kennis van zaken is gevaarlijk.

Niet alle asbesttoepassingen mogen door particulieren worden verwijderd. Ongebonden asbest, verweerd of beschadigd asbestcement en moeilijk te verwijderen toepassingen moeten door een professionele asbestverwijderaar worden weggehaald. De Vlaamse overheid moet de burger hierover informeren, zodat iedereen zich bewust is van de gevaren en de noodzakelijke (voorzorgs)maatregelen.

Enkel wanneer er sprake is van hechtgebonden asbest in goede staat kunnen particulieren of zelfstandigen zelf het nodige doen. Door de ophaling van asbestcement aan huis te organiseren, kunnen heel wat gezondheidsrisico’s worden vermeden. Maar er ontstaan ook nieuwe risico’s. Bepaalde mensen en beroepscategorieën komen namelijk meer in contact met asbest. Denk maar aan klusjesmensen, personen die in de bouwsector werken, doe-het-zelvers, personen die instaan voor de asbestophaling en medewerkers van containerparken. Zij beschikken vaak niet over het noodzakelijke beschermingsmateriaal en zijn dikwijls onvoldoende geïnformeerd en opgeleid om veilig met asbest om te gaan. Kom op tegen Kanker roept dan ook op om dringend werk te maken van de nodige omkadering en sensibilisering, zodat zowel onzekerheid als schijnzekerheid op het terrein wordt weggenomen. 
 

Extra aandacht voor jongeren

Dat de Vlaamse overheid er nu ook werk van maakt om jongeren te beschermen tegen de blootstelling aan asbest, is een goede zaak. Hoe meer asbest je gedurende je leven inademt, hoe groter de kans op asbestgerelateerde ziekten, zoals mesothelioom (longvlieskanker). De gevolgen van blootstelling worden pas vele jaren later zichtbaar. Het inademen van asbestvezels kan zo’n 10 tot 40 jaar later gezondheidsklachten veroorzaken. Door vandaag een asbestveilige(re) omgeving te creëren voor kinderen en jongeren, bouwen we mee aan een gezondere toekomst voor onze jeugd.

Maar om onze jongeren daadwerkelijk te beschermen, is er meer nodig. Veel meer. Inzetten op jeugdlokalen is een stap in de goede richting, maar mag geen eindpunt zijn. Woningen, crèches, scholen, sportlokalen… zijn nog al te vaak geen ‘asbestveilige omgevingen’. Daarom moet minister Demir dringend werk maken van de sensibilisering van de bevolking en de verdere operationalisering van het Actieplan Asbestafbouw, dat streeft naar een asbestveilig Vlaanderen via de invoering van een asbestinventaris en een gefaseerde verwijdering van risicovolle asbesttoepassingen. Aan het verleden kunnen we weinig veranderen, maar een asbestvrije toekomst is wel haalbaar. En die toekomst moeten we vandaag vormgeven ...