Transplacentale carcinogene mechanismen van blootstelling aan roet

Het carcinogene potentieel van luchtvervuiling, waaronder roetdeeltjes, houdt een belangrijk en ernstig gezondheidsrisico in voor de bevolking. Hoewel het ademhalingsstelsel de voornaamste toegangsroute vormt voor fijnstof, tonen verscheidene studies aan dat de gezondheidseffecten zich niet louter beperken tot respiratoire aandoeningen, maar dat er zich ook op andere organen een nefast effect voordoet. Een mogelijke verklaring voor dit fenomeen is dat de deeltjes zich verplaatsen van de longen naar de bloedcirculatie en zo verplaatsen naar andere organen en er morbiditeit veroorzaken. Hierdoor kunnen we ook stellen dat de roetdeeltjes zich mogelijks verplaatsen van de moeder, doorheen de placenta, naar de foetus. Blootstelling vroeg in het leven kan leiden tot foetale adaptatie. Dit proces wordt ook wel ‘biologische programmatie’ genoemd en staat centraal in het ‘Developmental Origins of Health and Disease (DOHaD)’ concept. In het voorgestelde onderzoeksproject, T-CAB, bestuderen we de mechanismen van de “kenmerkende elementen van kanker” (Hallmarks of Cancer) op de DOHaD hypothese. De ernst van deze vraag stelt zich omdat er weinig gekend is over hoe een blootstelling van roet vroeg in het leven, het kind biologisch kan programmeren en later zelfs een drijvende factor kan worden in carcinogene processen. Daarom onderzoeken wij de mechanistische pathways en moleculaire targets,zoals DNA-methylatie, die geassocieerd kunnen zijn met de blootstelling aan roet. Verder proberen we ook te achterhalen wat de langetermijneffecten zijn en wat de persistentie is van deze moleculaire veranderingen, die vanaf de geboorte optreden en tot aan de vroege kinderjaren kunnen blijven bestaan. We trachten hierbij de link te leggen tussen de kenmerkende elementen van kanker en de leefomgeving. Verder onderzoeken we dezelfde mechanismen ook bij volwassenen, waardoor we een leeftijdsspecifiek inzicht krijgen. T-CAB helpt daarom beleidsmakers met het op te stellen van een optimaal gezonde leefomgeving door kennis te vergaren in deze moleculaire targets, en door de individuele blootstelling aan roet beter in kaart te brengen door het meten van de persoonlijke, interne roetconcentraties. Als de resultaten aantonen dat de prenatale blootstelling aan roet een associatie heeft pro-carcinogene effecten, zal dit een aanzet geven tot milieugezondheidsbeleid om richtlijnen of drempelwaarden te stellen die de kwetsbaarste groep van onze samenleving, alsook onze toekomstige samenleving, kunnen beschermen.