Op naar betere bescherming tegen meeroken

Kom op tegen Kanker heeft een actieplan klaar, 'Hoe evolueren we verder naar een rookvrije leef- en werkomgeving', om mensen beter te beschermen tegen gedwongen meeroken. Het plan is gebaseerd op een nagelnieuw onderzoek van de KU Leuven.

Universitair onderzoek

• 22 onderzoekers van de universiteit hebben de afgelopen twee jaar onderzocht of roken in voetbalstadions, kinderparken of in de auto in het bijzijn van minderjarigen strafbaar kan zijn. Opvallend, uit het onderzoek blijkt dat een rookverbod in de auto in het bijzijn van minderjarigen niet alleen juridisch mogelijk is, maar ook wenselijk. Kom op tegen Kanker en de faculteit Rechtsgeleerdheid van de KU Leuven hebben het omvangrijke onderzoeksrapport "Het rookverbod uitbreiden? Juridisch onderzoek, casussen en aanbevelingen" gepresenteerd. Heel wat mensen worden nog altijd buiten hun wil blootgesteld aan tabaksrook, zowel op het werk als in hun vrije tijd. Uit de onderzoeksresultaten blijkt dat er een juridische basis is om hen in specifieke situaties beter te beschermen tegen de gevaren van gedwongen meeroken. Opvallend is dat volgens de onderzoekers een rookverbod in de auto in het bijzijn van minderjarigen niet alleen juridisch mogelijk is, maar ook wenselijk. Kom op tegen Kanker bouwt verder op dit onderzoek met een ambitieus actieplan dat moet leiden tot een rookvrije werk- en leefomgeving voor iedereen.

• Ondanks de invoering van het recht op een rookvrije werkplek in 2006 en het algemeen rookverbod in de horeca in 2011 worden nog altijd heel wat mensen onvrijwillig aan tabaksrook blootgesteld. Bijvoorbeeld als ze in een gevangenis, een asielcentrum of een instelling voor maatschappelijke dienstverlening werken of verblijven. Of als ze gaan poetsen of iemand verzorgen bij een kettingroker thuis. Ook in (half-)open semipublieke ruimtes, zoals in voetbalstadions, pretparken of op treinperrons, geldt momenteel nog geen rookverbod. Om te onderzoeken wat mogelijk is om dit aan te pakken, deed Kom op tegen Kanker een beroep op de Rechtsfaculteit van de KU Leuven. Het onderzoek is een primeur voor België.

De rode draad in het onderzoek is het onderliggende conflict tussen het recht op gezondheid van de niet-roker en het recht op zelfbeschikking en privéleven van de roker.”

Juridische bescherming tegen meeroken

Kom op tegen Kanker erkent het recht op roken van de roker, maar dit mag de gezondheid van anderen niet schaden. Volgens het onderzoek van de KUL-Rechtsfaculteit is het (rechts)geldig en opportuun om in specifieke situaties een betere juridische bescherming tegen meeroken uit te werken dan dat vandaag wettelijk voorzien is.

Kom op tegen Kanker heeft de mogelijkheden voor een betere bescherming tegen meeroken in een actieplan gegoten, dat gaat van voorstellen voor de wetgever, over informatieverstrekking, sensibilisering en campagnes, tot het promoten van goede voorbeelden van pioniers in de strijd voor een rookvrije omgeving.

Marc Michils, algemeen directeur van Kom op tegen Kanker: “De gevolgen van gedwongen meeroken zijn nefast voor de gezondheid. De huidige rookwetgeving gaat voor Kom op tegen Kanker niet ver genoeg. Nog altijd worden mensen buiten hun wil blootgesteld aan tabaksrook. Deze resultaten tonen aan dat een betere bescherming mogelijk is en daarvoor kijken we niet enkel naar beleidsmakers. Ook werkgevers en organisaties kunnen hierin hun verantwoordelijkheid nemen.”

Oproep aan werkgevers en organisaties

In zijn actieplan roept Kom op tegen Kanker uitbaters op om (half-)open semipublieke ruimtes, zoals pretparken, treinperrons en voetbalstadions volledig rookvrij te maken. Het gaat vaak om openbare plaatsen met een voorbeeldfunctie voor kinderen en jongeren. De casussen in het onderzoek bewijzen dat dit juridisch mogelijk is. Zo gaat Plopsaland vandaag al verder dan het wettelijke rookverbod. Kom op tegen Kanker roept Plopsa, de themaparkdivisie van Studio 100, op om nog een stap verder te gaan en al zijn themaparken volledig rookvrij te maken.

Kom op tegen Kanker kan bovendien op de steun rekenen van enkele pioniers, zoals Club Brugge, dat het goede voorbeeld geeft met het rookvrije Jan Breydel-stadion. Marc Michils: “We roepen ook de andere voetbalclubs op om het voorbeeld van Club Brugge te volgen. En er is geen enkele reden om te wachten op de wetgever om bijvoorbeeld treinperrons rookvrij te maken. Ook werkgevers en sectorverenigingen kunnen een voortrekkersrol opnemen.”

Zo zal Familiehulp op vraag van Kom op tegen Kanker in 2016 bekijken of het nog een stap verder kan gaan in zijn beleid voor de bescherming van hun werknemers tegen meeroken. En de Vlaamse Vereniging van Diensten Gezinszorg (VVDG) engageert zich om in samenwerking met Kom op tegen Kanker een charter op te maken met maatregelen die werknemers in privéwoningen beter beschermen tegen gedwongen meeroken. Kom op tegen Kanker gaat ook overleg plegen met jongerenvoorzieningen en gevangenissen om samen een rookbeleid te ontwikkelen dat hun niet-rokende bewoners beter beschermt tegen gedwongen meeroken. Zo zouden er pilootprojecten kunnen worden opgestart met rookvrije afdelingen.

Uitbreiding wetgeving

Volgens het onderzoek van de KUL-Rechtsfaculteit Leuven is het bovendien perfect mogelijk om in specifieke situaties het rookverbod uit te breiden. Kom op tegen Kanker roept de Belgische parlementsleden op werk te maken van een rookverbod in de auto in het bijzijn van minderjarigen. Wat Kom op tegen Kanker betreft, is de tijd daarvoor rijp.

Beter draagvlak

Ondertussen blijkt dat 82% van de Belgen rookvrije cafés een goede zaak vindt. We zijn ervan overtuigd dat eenzelfde draagvlak bestaat voor een verbod op roken in de auto in het bijzijn van kinderen. 91% van de Belgen is nu al gewonnen voor dat idee.”

Kom op tegen Kanker heeft een lange traditie van strijden voor een rookvrije leef - en werkomgeving. Daardoor zijn de voorbije jaren belangrijke stappen vooruit gezet: de NMBS maakte de treinen rookvrij in 2004, het recht op een rookvrije werkplek kwam er in 2006, en na enkele tussenstappen en een procedure van Kom op tegen Kanker bij het Grondwettelijk Hof is sinds 1 juli 2011 een algemeen rookverbod in de horeca van kracht.

De samenleving is zich steeds meer bewust van de schadelijke gevolgen van roken en gedwongen meeroken. Het maatschappelijk draagvlak voor het recht op een rookvrije leefomgeving is de jongste jaren sterk toegenomen. Niet-roken is steeds meer de norm, maar toch is er nog een lange weg af te leggen. Met dit onderzoek en het actieplan van Kom op tegen Kanker is een belangrijke nieuwe stap gezet naar een rookvrije leefwereld.